آیه الله مصطفی محقق داماد : در کنار «دین بدون معرفت» که خطر بسیار عظیمی برای بشریت است، یک خیزش دیندارانه مبتنی بر معرفت هم در حال رقم خوردن است

امیرالمومنین(ع) به طور مکرر در نهج البلاغه عنوان می کنند که من بالاتر از آن نیستم که به من انتقاد نکنید

آیه الله مصطفی محقق داماد، استاد دانشگاه شهید بهشتی و عضو فرهنگستان علوم ایران: بدترین نادانی «جهل مقدس» است؛ چراکه فرد علاوه بر اینکه نمی داند که نمی داند، بلکه جهل خود را هم منتسب به خدا می کند و همه کارها را در هنگام جهل، برای خدا انجام می دهد. و بسیاری از افراد به غلط نتیجه دینداری را در اقدامات جاهلانی می بینند که از جهل مقدس رنج می برند. این باعث می شود تا جوانان در عصر ما از دین زده شوند و این آفت جهل مقدس است.

در منطقه خاورمیانه حرکت های جاهلانه بسیاری زیر پرچم جهل دینی، خون می ریزد، افساد و ویرانگری می کند. اما با این حال، به نظر می رسد در کنار این حرکت های جاهلانه، خیزشی برای احیای معرفت دینی هم شروع شده است. شاهد تاریخی ادعای من قرون وسطا است. در قرون وسطا، این جریان ها در غرب اتفاق افتاد ولی در نهایت، مسیحیت به جایی رفت که باید می رفت. امروز مسیحیت در جایگاه خود قرار دارد و نقش معنوی خود را ایفا می کند. به نظر می رسد که در کنار «دین بدون معرفت» که خطر بسیار عظیمی برای بشریت است، یک خیزش دیندارانه مبتنی بر معرفت هم در حال رقم خوردن است.

ما رنسانسی را در اسلام بزودی تجربه خواهیم کرد. رنسانس در اسلام در سایه «آزادی» محقق می شود. دین صحیح بر عقل سلیم مبتنی است و قلوب سلیم و عقل سلیم، دین صحیح را می پذیرد و مفاد عقل سلیم را بر چشم می گذارد. دین اگر به نحو صحیح عرضه شود و بر پایه معرفت باشد، یقینا جاذبه عمومی خواهد داشت.

همه مسئولیت ها بر دوش متفکران خواهد بود. حتی ایجاد آن فضا هم بر عهده متفکران است. متفکر همچون خورشید است، هرقدر ابر در برابر آن قرار گیرد، نور خود را باز می تاباند. متفکری که از ارائه فکر خود خودداری کند «متفکر مسئول» نیست. به نظر می رسد، در رنسانس جدیدی که در پیش داریم، بیشترین مسئولیت بر دوش متفکران است.

واقعیت این است که برای اینکه از جهل مقدس نجات پیدا کنیم باید بکوشیم تا قداست های بیجا را بزداییم و کم کنیم. در اسلام، قدرت، قدسی نیست و با بیعت ایجاد می شود؛ حتی در تشیع، امیرالمومنین(ع) به طور مکرر در نهج البلاغه عنوان می کنند که من بالاتر از آن نیستم که به من انتقاد نکنید.

بنابراین، اگر راس یک حکومت خدای نازل روی زمین در نظر گرفته شود، همان طور که در مسیحیت پاپ خدای نازل روی زمین شد، جهل مقدس شکل می گیرد. در حالی که به هیچ وجه حاکم اسلامی، خدای نازل نیست. مظهر خدا نیست. قدسی نیست. اگر این قداست همین گونه تا رده های پایین حکومت تسری داده شود و رئیس فلان اداره، قدسی شود، مدیر کل قدسی شود و اگر کسی انتقاد یا اعتراضی کند، ضد خدا قلمداد شود، جامعه به فساد و جهل کشیده خواهد شد.

کانال تلگرامی ساختارهای ایرانی

@Iranianstructures